Diflannodd fy ngwaith i gyd pan darodd COVID flwyddyn yn ôl. Roedd yn rhaid i mi feddwl am rywbeth arall i’w wneud, ond beth? Chwedleua yw’r unig beth yr wyf fi’n wirioneddol dda am ei wneud. Yna ymddangosodd e-bost gan gwmni addysg ar-lein o Ganada o’r enw Mirasee yn fy mewnflwch. Roedd eu dull clir, ymarferol, heb fod yn ymwthiol wedi tanio fy niddordeb ers tro, ac ar ôl i mi wneud ychydig mwy o ymchwil, fe wnes i fentro o’r diwedd. Roedd yn fuddsoddiad sylweddol, ond fe wnaethon nhw ddweud wrthyf, petawn i’n dilyn y camau, y byddwn yn ennill ffi’r cwrs yn ôl o’r cwrs peilot yn unig - ac fe wnes i!
Roeddwn wedi bod wrthi yn cynnal rhywfaint o hyfforddiant chwedleua ar-lein yn barod, ac, er mawr syndod i mi, roedd yn llawer mwy effeithiol nag yr oeddwn wedi rhagweld. Felly, os oedd hyfforddi ar-lein yn gweithio, roeddwn o’r farn y gallai cyrsiau chwedleua weithio ar-lein hefyd. Wrth lwc, roeddwn yn iawn.
Rwy’n colli’r rhyngweithio wyneb yn wyneb byw ac mae rhai pethau, fel gwaith gyda’r corff a’r llais, sydd yn fy marn i yn well yn fyw. Fodd bynnag, mae’r profiad hwn wedi fy nysgu bod un agwedd ar hyfforddi sy’n ymddangos ei fod yn llawer gwell ar-lein - ymarferion y myfyrwyr dan eu cyfarwyddyd eu hunain ar ôl i’r cwrs orffen.
Aeth y ddau gwrs sydd eisoes wedi gorffen ymlaen i ddatblygu dysgu parhaus ar sail cohort a chyfleoedd perfformio ar-lein mewn ffordd nad yw’r cyrsiau preswyl yn gwneud i’r un graddau. Mae grwpiau cyd-hyfforddi a chlwb chwedleua Cymraeg ar-lein yn awr yn brysur yn gweithio’n annibynnol.
Mae’r cyrsiau ar-lein yr wyf yn eu rhedeg i’r rhai gydag unrhyw lefel o brofiad neu ddim profiad o gwbl. Mae’n rhyfeddol sut y mae cohort o wahanol lefelau o arbenigedd yn gallu dysgu gyda’i gilydd mewn ffordd lle mae cydraddoldeb creadigol yn y grŵp.
Mae cohortau cyd-hyfforddi yn dechrau esblygu o’r cyrsiau cynharach a bydd hyn yn dod yn nodwedd o’m hyfforddiant yn y dyfodol, fel y bydd cyrsiau penodol i fathau o storïau (storïau rhyfeddol, chwedlau, storïau yn seiliedig yn y dirwedd ac ati) a ffurfiau penodol o chwedleua (chwedleua dwyieithog a dau yn cyd-chwedleua). Bydd rhywfaint o’m haddysgu yn symud at gymysgedd o sesiynau wedi eu recordio ymlaen llaw a byw ar-lein er mwyn rhoi lle i’r grwpiau cyd-hyfforddi.
Mae’r momentwm wedi fy synnu ac ym mis Chwefror rwy’n dechrau gweithio gyda chohort o chwedleuwyr sy’n siarad Almaeneg!
(Dolenni ar waelod y dudalen)
Deuthum yn chwedleuwr yn yr ŵyl Beyond the Border gyntaf erioed yng Nghastell Sain Dunwyd yn 1993. Y stori olaf oedd perfformiad o’r stori Norwyaidd the Companion gan y chwedleuwraig o Ffrainc, Abbi Patrix. Dyma un o’r perfformiadau gorau o unrhyw fath a welais i erioed ac fe gerddais i allan o’r babell fawr yn gwybod bod yn rhaid i mi fod yn chwedleuwr. Rwy’n eithaf sicr mai nid y fi oedd yr unig un.
Rwyf wedi byw yng Nghaerdydd ers dros 35 o flynyddoedd a thrwy ddysgu Cymraeg lluniais gyswllt llawer nes â’m cartref mabwysiedig o ran cymuned a thirwedd. Yn un peth, roedd yr holl enwau lleoedd yn sydyn yn golygu rhywbeth ac roedd stori yn y rhan fwyaf ohonynt!
Cyn Covid roedd rhan helaeth o’m gwaith yng Nghymru ac rwyf wedi bod yn ddigon ffodus a breintiedig hefyd i gael gwaith rhyngwladol, o ran perfformio ac addysgu. Rwyf hefyd yn gweithio’n eang mewn addysg a gyda’r Cynllun Ysgolion Creadigol, gan hyrwyddo’r cwricwlwm newydd ar sail creadigrwydd yng Nghymru.
Rwyf wedi bod yn ffodus iawn o’r cyfleoedd chwedleua sydd wedi eu cynnig i mi. Un mawr yw gweithio gyda’r tîm Adverse Camber ar y storïau ar sail y Mabinogion Hunting the Giant’s Daughter a Dreaming the Night Field. Un arall yw ennill Gwobr Cymru Greadigol bwysig a roddodd gyfle i mi gymryd rhan yn y 3ydd Labo yn La Maison du Conte, ger Paris dros gyfnod o 18 mis, gan weithio gyda Abbi Patrix a grŵp disglair o ymarferwyr ar ymweliad gan gynnwys Yoshi Oida o’r Peter Brook Company.
Dolenni eraill
Fy ngwefan https://www.michaelharvey.org
Tudalen hyfforddi ar-lein (Saesneg) https://www.michaelharvey.org/onlinecoaching
Tudalen hyfforddi ar-lein (Cymraeg) https://www.michaelharvey.org/un-i-un
The Forgiveness Project Awgrymwyd y prosiect rhyfeddol hwn i mi gan rywun yr oeddwn i ar gwrs gydag o. Mae eu podlediad ‘The F-Word Podcast’ hefyd yn werth gwrando arno.
The Spooky Men’s Chorale Llawer o hetiau, cryn nifer o farfau a harmonïau hyfryd